STRESS KINDEREN
Diagnose stress
Om stress vast te stellen bij kinderen is het belangrijk om rekening te houden met de beleveingswereld van kinderen. Deze bepaalt of ze stress hebben of niet. Als we kinderen beoordelen vanuit een volwassen visie dan zullen we ten onrechte denken dat de kinderen geen stress hebben. Het gestresste kind raakt hierdoor verder uit balans en voelt zich alleen. Op dat moment draait de deur naar neerslachtigheid en depressie open.
Stressfactoren
Uit onderzoek vinden we de volgende stressfactoren bij kinderen:
- problemen thuis zoals financiële miserie, echtelijke ruzies en ziekte van een ouder
- verslaving van één van de ouders (alcohol, gokken, drugs, medicatie)
- emotionele, lichamelijke of seksuele mishandeling
- dood van één van de ouders en schuldgevoelens
- echtscheiding en de angsten en schuldgevoelens
- vernederingen, pesterijen en frustraties, zowel thuis als op school
- naar school gaan: staat vaak voor scheidingsangsten en andere angsten
- prestatiedwang
- gezinsuitbreiding: kinderen willen liever nummer één blijven
- geestelijke of lichamelijke handicaps
Stress signalen
Besteed aandacht aan volgende stress signalen:
- psychosomatische reacties zoals vermoeidheid, lusteloosheid, slaapstoornissen, hoofdpijn, spijsverteringsproblemen, buikpijn, geen eetlust, moeilijke ontlasting.
- opvallende gedragsverandering: levendig kind wordt muurbloem of omgekeerd
- slechtere schoolresultaten
- bedplassen
- agressief gedrag
- geen zin om op te staan of te spelen
Omgaan met stress bij kinderen
Jouw houding als ouder bepaalt hoe goed of slecht je kind zal omgaan met stress. Tips voor omgaan met stress bij kinderen:
- hou de dialoog met je kind open; dialoog betekent praten en luisteren aan twee kanten.
- gewoon luisteren naar je kind is van het grootste belang; probeer al luisterend zoveel mogelijk te weten te komen over het probleem en hoe het zich daarbij voelt; blaas de zaak niet opn maar bagatelliseer ze zeker niet
- sta je kind toe zijn of haar gevoelens ongeremd te uiten.
- wees empatisch en leef zoveel mogelijk mee met je kind.
- onthoud dat jij rolmodel bent voor je kind in het uiten van emoties.
- doorloop met je kind de mogelijke oplossingen en alternatieven; reik keuzes en tof tot nadenken aan; vertrouw je kind.
Boeken stress bij kinderen
Wil je meer weten over kinderen en stress dan zijn er diverse interessante boeken:
- Druk, druk, druk. Hoe je kind helpen bij stress? Lieve Swinnen. Van Halewyck, Leuven, 2011.
- Stresskids. Wendy Peerlings. Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2008
- Laat ze niet schieten. Geef de grens een plaats in het leven van jongeren. Peter Adriaenssens. Lannoo, Tielt, 2010.
- Bouwen aan zelfvertrouwen. Als tiener anders denken over jezelf. Marijke Bisschop; Lannoo Tielt, 2004
- Beter omgaan met de emoties van kleuters. Met de methode van ‘Het toverbos®’, Niki Jeannin, Peter Adriaenssens, Els Mertens, Lannoo, Tielt, 2008.
- Van kwaad naar erger. Lieve Swinnen. Van Halewyck, Leuven, 2009
- Kinderen helpen na een schokkende gebeurtenis. Slachtofferhulp. Lannoo, Tielt, 2003.
- Ik kan het! Hensen, H. (2007): een boek voor kinderen over positief omgaan met stress, Uitgave Amsterdam : Niño
Veerkracht als antwoord op stress
Je kan veerkracht tegen stress bij je kind bevorderen door:
- Leer het temperament van je kind kennen en houd er rekening mee.
- Leer je kind omgaan met negatieve emoties.
- Wees beschikbaar!
- Bevorder sociaal gedrag.
- Bevorder een positief zelfbeeld.
- Stimuleer lichaamsbeweging, gezonde voeding en spelen.
- Leer je kind omgaan met lichamelijke klachten te wijten aan spanning.
- Help je kind traumatische gebeurtenissen te overwinnen.
- Wees empathisch.
- Oefen effectief communiceren èn luisteren.
- Verander negatieve scripts.
- Houd van je kind op een manier dat het zich speciaal en geapprecieerd weet.
- Accepteer je kind om wie het is en help het realistische doelen na te streven.
- Ga bij je kind op zoek naar zijn ‘eilanden van competentie’, om daarmee succeservaringen te ervaren.
- Help je kind te realiseren dat fouten ervaringen zijn om van te leren.
- Ontwikkel verantwoordelijkheidszin, zorgzaamheid en empathie bij je kind.
- Leer je kind problemen oplossen en beslissingen nemen.
- Handel als ouder met discipline om zelfdiscipline en zelfwaarde te bevorderen.
- Wees proactief (voorzie problemen) en wees consequent
Veerkracht versterken bij kinderen moet gezien worden als een basisingrediënt van opvoeden. Veerkracht is niet alleen belangrijk om de dagelijkse stress te hanteren, het biedt ook een meerwaarde wanneer iemand moet herstellen van gebeurtenissen die een kentering veroorzaken.
Veerkracht kan begrepen worden als de mogelijkheid van een kind om efficiënt om te gaan met stress en druk, zich te kunnen aanpassen aan dagelijkse veranderingen, te herstellen van teleurstellingen, fouten en traumata; in staat zijn tot het ontwikkelen van realistische en duidelijke doelen, het oplossen van problemen, goede sociale contacten te onderhouden en zichzelf en anderen met respect te behandelen.
Veerkracht is het proces dat plaatsvindt in de interactie tussen het individu en zijn omgeving. Ontwikkelen van veerkracht begint bij de start van het leven. Balanceren tussen stressvolle gebeurtenissen en risicofactoren die de kwetsbaarheid van kinderen verhogen en interne mogelijkheden en externe bronnen van steun die hun veerkracht vergroten.
Niet de tegenslagen maar vooral de positieve gebeurtenissen in je leven maken je veerkrachtig. Het is een misvatting dat kinderen meer veerkracht hebben dan volwassen. Integendeel, het gebrek aan levenservaring kan hen extra kwetsbaar maken. Belangrijk is dat een kind ervan overtuigd geraakt dat hij/zij in staat is problemen op een positieve manier aan te pakken.
Stress tips voor kinderen
Nooit stress hebben bestaat niet Sommige dingen helpen wel stress verminderen. Een aantal stress tips voor kinderen zijn:
- Als je een probleem hebt, praat er dan over. Zo voorkom je dat je gaat piekeren.
- Je moet niet teveel van jezelf vragen. Nobody is perfect.
- Sporten en bewegen is een prima uitlaatklep. Fietsen, wandelen, zwemmen, voetballen, ... alles is goed.
- Ga iedere dag lekker even naar buiten.
- Ook een warm bad of douche doet wonderen.
- Doe iets leuk met je vrienden. Dit helpt om je gedachten op leuke dingen te richten.
- ?Ken jezelf! Zet eens op een rijtje waarvan jij stress krijgt. Als je weet waarvan je stress krijgt, kan je je hier beter op voorbereiden en iets zoeken dat je rust geeft.
- Kleine, simpele en korte ontspanningsoefeningen vlak voor een toets, wedstrijd, als je ruzie hebt, ... doen soms meer dan je denkt.
Stress ontspanningsoefeningen voor kinderen
- Sluit je ogen en tel rustig tot 10
- Adem diep in en uit en maak je zo groot mogelijk
- Maak van jezelf een pakje (maak je klein) en pak jezelf ook enthousiast uit (spring recht)
- Doe je ogen dicht en stel je een fijne plek voor
- Bal je vuisten en laat ze los
- Herhaal voor jezelf 5 dingen die je super vindt om te doen